Schildpadden op antieke tegels

Schildpadden
(Testudines) zijn een orde van reptielen waarvan alle soorten gekenmerkt worden door een stevig en vaak bolvormig schild. Schildpadden kunnen sterk verschillen in grootte, kleuren en levenswijze maar zijn gemakkelijk te onderscheiden van alle andere reptielen door het uitwendige schild. Binnen deze familie bestaan landschildpadden en zeeschildpadden.

De allervroegste kwadraattegels van rond 1600 met de voorstelling van een schildpad zijn tamelijk primitief uitgevoerd en vrijwel zeker zonder gebruikmaking van een spons geschilderd. Van de wat latere tegels met schildpadden kunnen we aannemen dat  de afbeeldingen wel met behulp van een spons zijn geschilderd. Bij de meeste blauwe schildpadden die op tegels staan afgebeeld kunnen we er vanuit gaan dat het om zeeschildpadden gaat. De kleine zeepartijen die onder en rond de zeeschildpadden zijn geschilderd sluiten een landschildpad uit.

Zeeschildpadden(Cheloniidae) zijn een familie van grote schildpadachtigen die in alle tropische en in sommige subtropische en gematigde zeeën voorkomen. Zeeschildpadden behoren tot de reptielen. Wereldwijd komen er 6 soorten voor, waarvan er minstens 5 bedreigd zijn.

De soepschildpad(Chelonia mydas) behoort tot de familie van de zeeschildpadden(Cheloniidae). De soepschildpad is van de zes soorten zeeschildpadden de grootste soort en heeft tevens het grootste verspreidingsgebied; de schildpad komt overal rond de evenaar voor. Deze schildpad dankt naar mijn idee zijn naam aan het feit dat het dier veel voor consumptie werd- en nog steeds (illegaal) wordt gevangen. In de 16e, 17e en 18e eeuw vormden soepschildpadden een welkome aanvulling op het slechte eten wat de zeelieden kregen. Het eten aan boord van de meeste VOC-schepen had een slechte reputatie. Het was eentonig, arm aan vitaminen en zelfs regelmatig bedorven. Vitaminegebrek door gebrek aan verse groenten en fruit veroorzaakte bij veel zeelieden scheurbuik. 

Tegenwoordig is deze schildpad vrij zeldzaam en wordt door internationale verdragen beschermd. Menselijke activiteiten zoals het illegaal rapen van de eieren en het onbedoeld doden van de schildpad als bijvangst in de visserij drukken tegenwoordig nog steeds zwaar op de populaties.

Zeeschildpadden komen in alle oceanen voor. Maar het water moet er wel warm genoeg zijn. Ze wonen hun hele leven in de zee en ze kunnen wel een halve eeuw oud worden. Alleen het vrouwtje komt aan land om eieren te leggen. Ze zwemt dan naar een verlaten strand en zoekt een geschikt plekje uit om haar eieren te leggen. De eieren legt ze in een holletje, die ze zelf graaft. Als de eieren uitkomen is het een hele klus voor de kleine zeeschildpadjes om naar de zee te komen. En zeker niet ongevaarlijk: meeuwen en andere zeevogels vinden zo'n klein schildpadje nog wel een lekke hapje.