Leeuwen, panters en luipaarden op antieke tegels

Alweer een nieuw thema. Deze keer gaat het om een paar exotische grote roofdieren waarvan de leeuw procentueel het meest staat afgebeeld op tegels. Er kon een redelijk goede splitsing gemaakt worden tussen mannelijke leeuwen en leeuwinnen. Een stuk moeilijker was het benoemen van tijgers, luipaarden, panters en jachtluipaarden. Tijgers lijken op 17e eeuwse tegels te ontbreken zeker als het specifieke verticale streeppatroon als kenmerk wordt aangehouden. Luipaarden en panters zijn als een categorie behandeld omdat het in feite om een en dezelfde soort gaat. De voorstelling op èèn tegel deed heel erg denken aan een jachtluipaard.Het vaststellen van een diersoort op een tegel geeft uiteraard 100% zekerheid als de gravure/houtsnede beschikbaar is. Als die niet beschikbaar is speelt de kennis van de persoon die beoordeelt een belangrijke rol. Maar ook met die kennis kan men flink op het verkeerde been gezet worden als de  precisie waarmee de tegelschilder de voorstelling op een tegel heeft gebracht aan de slordige kant is geweest of dat een andere manier van invulling van kleuren een ander beeld geeft. Een mooi voorbeeld daarvan zijn de twee onderstaande tegels. Moeilijker was het benoemen van tijgers, luipaarden, panters en jachtluipaarden. Tijgers lijken op 17e eeuwse tegels te ontbreken zeker als het specifieke verticale streeppatroon als kenmerk wordt aangehouden. Luipaarden en panters zijn als een categorie behandeld omdat het in feite om een en dezelfde soort gaat. De voorstelling op èèn tegel deed heel erg denken aan een jachtluipaard.
 

Links een tegel die door ons beoordeeld is als een leeuwin. Omdat het roofdier geen stippen heeft is zij ingedeeld 
bij de leeuwinnen. Maar dan loop je vervolgens tegen het volgende aan.
Dezelfde voorstelling op een 
kwadraattegel maar nu beoordeelt als panter-luipaard vanwege de  stippen op het lichaam. Datering: 1e helft 17e eeuw.


Fotoalbum: Mannelijke leeuwen op antieke tegels, 17e eeuw, polychroom


Fotoalbum: Leeuwinnen op antieke tegels, 17e eeuw, polychroom


Leuke, Luie & Linke Leeuwen…

Leeuwen komen op antieke tegels in een bescheiden regelmaat voor. Soms zittend afgebeeld, staand of springend. Maar ook panters en luipaarden laten zich op antieke tegels zien. Ze zijn een gewild onderdeel van menige tegelverzameling door hun straffe uitstraling en herkenbaarheid in vormgeving. Ze zijn er in kleur of in blauw. Opvallend genoeg ben ik ze in mijn onderzoek in enkel paars op 16e, 17e of 18e eeuwse tegels nog niet tegen gekomen. Misschien bestaan ze wel op een paars springertje, maar ook die zijn bij mij nog niet in beeld geweest. Latere (L)eeuwen weer wel, waarvan bijgaand twee gespiegelde paarse voorbeelden die meestal in het kader van een wapenafbeelding bedoeld en gedaan zijn. De leeuw is tot op de dag van vandaag vaak onderwerp van folklore en symboliek en heeft menig wapenschild, banier en vlag in de wapens van verscheidene landen, streken, provincies en steden gesierd waaronder Nederland en België.


Links: Mannetjes leeuw en kwadraattegel met een springende mannetjes leeuw. Omstreeks 1600.
Rechts: Leeuwin op cirkeltegel. Omstreeks 1600. Ook leeuwinnen staan regelmatig afgebeeld op tegels.  


Fotoalbum: Mannelijke leeuwen op antieke tegels, 17e eeuw, blauw


Fotoalbum: Leeuwinnen  op tegels, 17e eeuw, blauw


Fotoalbum: Leeuwen op tegels 18e/19e eeuw


Panters/luipaarden

Panter of luipaard

Kwadraattegel met een panter. Eind 16e/begin17e eeuw

Balustertegel met een panter. 17e eeuw

Jachtluipaard of cheetah


Fotoalbum: Panters/luipaarden op 17e eeuwse tegels


Tegeltableau met tijger. Westraven Utrecht 1e kwart 20e eeuw.

Tegeltableau met mannetjes leeuw. Westraven Utrecht 1e kwart 20e eeuw.