Cijfers, letters en stads/Provinciewapens  op antieke tegels

Cijfers en Letters op antieke tegels en tableaus komen niet zo vaak voor, zijn zeldzaam te duiden. Wel wat meer op tableaus dan op een losse tegel. Soms is het een politieke tekst op een vlag over de Oranjes, of een datum op een molen, of op een bordje op een brug met een jaartal. Die tegels zijn erg gewild. Over het algemeen hebben de schilders die een tekstje geplaatst hebben op een tegel geen enkel grafisch gevoel gehad bij de uitvoering die meestal schots en scheef staat en onduidelijk te lezen is. Bekend en fraai is de serie met een wapenschild gedragen door twee engeltjes met een plaatsnaam zonder hoekornament. Ook is er hier een serie te zien met Groningse plaatsnamen van Het Tegelhuis Alphen aan de Rijn, met wapen en tekst van latere datum, maar dan wel met een strak uitgevoerd hoekornamentje waarin het verticale en horizontale streepje van het spinnetje precies past tussen de rondingen en vijf stippen van dat spinnetje. Wat dat spinnetje betreft wil ik u graag wijzen op de zeldzame tegel met de datum 1649, met 2 vlinders en een aanvliegende eend, die laat zien dat er in 1649 al reeds spinnenkopjes gebruikt werden. Grappig en zeldzaam is de tegel met de slordig gepenseelde tekst: “ Frith wie zoekt die vind 42 ” en voelde ik - Frits Lobel, - mij uitgenodigd om dat bijgaand ook maar eens met Freek Mayenburg te gaan doen.

De vroegste teksten en cijfers zijn uit de 1e helft van de 17e eeuw. Ze hebben meestal “schreven” aan de uiteinden van de letters, iets wat tegenwoordig ook nog regelmatig bij vele lettertypes voorkomst. Opmerkelijk, en dat komt tegenwoordig niet meer voor, is het puntje boven een hoofdletter geplaatst en zelfs op het cijfer 1 is soms een puntje te zien. Ook opvallend en te zien op de vele vroege tegels met een tekst, is de omgedraaide letter N, ook wel een “schippers N” genoemd. De middenpoot van de letter N staat dan de verkeerde kant op. Ludiek te zien is de tegel met de tekst GE(L)OOF waar de L is weggelaten, maar de onderpoot van de voorliggende E is verlengd en de suggestie van  een L oproept. Over het algemeen is aan het gebruikte lettertype op tegels te zien dat het meer naar de moderne kant en datering gaat, zo is de “ schippers N ” dan niet meer terug te vinden. Op bijgaande serie met enkel letters zonder hoekornament staan afwisselend Hoofdletters en kleine letters, kapitalen en onderkasten genoemd in de drukkerswereld. Al reeds lang hebben we de beschikking over vele duizenden lettertypes en leestekens in het Europees, Arabisch, Grieks, Chinees, Latijns enz. gemaakt door grafische ontwerpers. Daardoor kunt u ook dit lezen, gedaan in het lettertype Arial. Lukt u dat nog niet helemaal, bekijk dan eerst hieronder het bijgaande tegeltableau met; Aap, Noot, Mies…